عن أبي سعيدٍ الخُدريِّ رضي الله عنه، أن النبيَّ ﷺ قال:«لتَتَّبِعُنَّ سَنَنَ مَن قَبْلَكم، شِبرًا بشِبرٍ، وذراعًا بذراعٍ، حتى لو سَلَكوا جُحْرَ ضَبٍّ لَسَلكْتموه»، قلنا: يا رسول الله، اليهود والنصارى؟ قال: «فمَن؟!»

Kutoka kwa Abu Said Al-Khudri Radhi za Mwenyezi Mungu ziwe juu yake

kwamba Mtume Rehma na Amani zimshukie amesema: 1- “Mtafuata njia za waliotangulia kabla yenu. 2- hatua kwa hatua, dhiraa kwa dhiraa, 3- Hata kama wangeingia kwenye shimo la mburukenge, nanyi mngaliingia.” 4- Tukasema: Ewe Mtume wa Mwenyezi Mungu, ni Mayahudi na Wakristo? Akasema Mtume Rehma na Amani zimshukie: "basi ni nani kama sio hao?! 

1- Mtume (Rehma na Amani zimshukie) alifahamisha kuwa umma wake utafuata njia ya mataifa yaliyopita na mbinu yao ya uzushi katika dini na kufanya madhambi, kufuata kikamilifu na kuiga upofu. Haya yalitokea baada ya kufa kwake Mtume, amani iwe juu yake, watu wengi sana walielekea kwenye hila, kula riba, na kuwaiga katika nguo zao na nembo zao. Kutekeleza adhabu kwa wanyonge na kuwaacha matajiri, na mambo mengineyo, na baadhi yao walikuwa na mwelekeo wa kuwaabudu watu wema badala ya Mwenyezi Mungu [1]

2- Kauli yake: “Inchi moja kwa inchi moja, na dhiraa moja kwa dhiraa moja” ni mfano unaotilia nguvu maana. Kwa kuwa katika umma wake, amani iwe juu yake, wapo watakao waiga makafiri katika kila jambo, na Mtume amani iwe juu yake, akasema: “Yatawafikia watu wangu yale yaliyowakuta Wana wa Israili kama hatua kwa hatua, hata kama mmoja wao katika mayahudi na wakiristo atafanya jimai na mama yake kwa uwazi. Basi Atakuwepo katika watu wangu ambaye angefanya hayo.” [2] Na maana yake ni kuonyesha ukali wa makubaliano yao katika dhambi na uasi. Si katika ushirikina na kutomwamini Mungu [3].

Na Mtume (Swalla Allaahu ‘alayhi wa aalihi wa sallam) kuyaeleza hayo haimaanishi kwamba ameyaridhia hayo. Bali Mtume, rehema na amani za Mwenyezi Mungu ziwe juu yake, aliyasema hayo kwa kukemea vikali dhidi ya kuwafuata na akaamrisha kwenda kinyume nao [4]

3- Kisha Mtume (Rehma na Amani zimshukie) akaufananisha uigaji huo na ufuasi huo kwa mataifa yaliyotangulia, kwamba ikiwa mmoja wao ataingia kwenye shimo la kenge - ambaye ni mnyama mashuhuri anayefanana na mjusi[5] - basi Waislamu wengi wangalifuata. Na Mtume Alichagua pango la Kenge kwa sababu ya taabu yake na harufu yake mbaya. Lengo kuu ni kwamba ikiwa mataifa yaliyopita wataingia mahali pembamba, pabaya na penye harufu mbaya, basi mngaliwafuata wao, na hii ndio hali halisi ilivyo katika kuwaiga makafiri kwenye maasi, uovu na uasherati mambo ambayo akili sahihi ya haki inayachukia [6].

4-Maswahaba wakauliza: Je, unamaanisha Mayahudi na Manaswara, ewe Mtume wa Mwenyezi Mungu? Ni kuuliza kunakojulisha mshangao na kukashifu. Maswahaba walichukia sana kusikia kuwa baadhi ya watu katika umma huu watawaiga Mayahudi na Wakristo pamoja na upotofu walionao. Na baada ya Mwenyezi Mungu kutujaalia uwongofu na tauhidi. Yeye, amani iwe juu yake, akathibitisha kwa kusema; Kwani kama hawakuwa Mayahudi na Wakristo, watakuwa wakina nani.

Na habari hii kutoka kwa Mtume, amani iwe juu yake, ni ya jumla na makhsusi. Si Waislamu wote wanao wafuata mayahudi na wakristo, miongoni mwa waislamu wapo watu ambao ni wafuasi wazuri wa mtume amani iwe juu yake na wanavyuoni. Na wapo watu wa dini na uchamungu; Bali, kinachokusudiwa ni kwamba: kutakuwa miongoni mwenu watu watakaokuwa wafuasi wa mataifa yaliyo pita kabla yenu [7].

MAFUNDISHO

1- Mtume (Rehma na Amani zimshukie) aliwaambia maswahaba zake kwa kusema: “Mtafuata njia za walio kuwa kabla yenu” ijapokuwa Maswahaba walikuwa mbali zaidi na kuwafuata Mayahudi na Manaswara. Jambo hili lilidhihirika zaidi miongoni mwa waliokuja baada ya maswahaba, pia ni ushahidi wa umoja wa taifa la wafuasi wa Mtume Rehma na Amani zimshukie, na kwamba inatakikana kwa ummati Muhammad kushirikiana na kusaidiana katika kuifikia haki.

2- Mtume, rehema na amani ziwe juu yake, alitumia mifano na taswira za picha zinazoleta maana karibu na kuzithibitisha akilini kwa urahisi zaidi. Kwa hiyo walinganiaji na wasomi wanapaswa kutumia picha hizo za ajabu zinazoteka akili na Nyoyo.

3- Mtume, Rehema na amani ziwe juu yake, alijiepusha na kutaja majina ya makafiri na watu mafisadi, na akawataja tu kwa kusema: “Wale waliokuwa kabla yenu,” kwa hiyo inapendeza kutotaja majina yao isipokuwa kwa haja. Kama vile kuelezea visa vyao na habari ambazo msikilizaji anaweza akaonyeka kwazo.

4- Mtu atahadhari na kuwafuata wasiokuwa Waislamu katika mambo ya maisha yao wanayotengewa, kama vile chakula, mavazi, na mengineyo, pamoja na ibada za kidini, ibada na desturi. Bali aende kinyume nao kadri awezavyo.

5- Tulizana kwa Hadithi hii, kwani inatia nguvu moyo wa Muumini, kwani ina dalili za utume wake, amani iwe juu yake; Haya yalitokea miongoni mwa Waislamu kwa kuwafuata makafiri katika mambo ya dini yao na mambo yao ya kidunia. Hili ni katika mambo yanayotuzidishia imani yetu kwa Mwenyezi Mungu na Mtume wake, Mwenyezi Mungu amfikishie rehema na amani.

6- Mtume (Rehma na Amani zimshukie) alitahadharisha juu ya kufuata njia mbaya za waliotutangulia, na katika kutahadharisha juu ya kuiga na kufuata Sunnah ni kuzidisha madhehebu yenye ushindi inayoonekana, kuyaimarisha na kuimarisha imani; je, wewe Unataka kuwa katika kundi gani?!

7- Katika Hadith, kuna ishara juu ya maafa ya kuiga, na matokeo mabaya ya kuiga, na mara ngapi kuiga kumewasababishia waislamu misiba na matatizo, na kupoteza utambulisho wa vizazi, na kuangamia kwao. katika utambulisho wa upotofu na uozo!

8- Mfano wa wafuasi kuingia kwenye shimo la kenge unaonyesha kwamba baadhi ya matendo yao yanakataliwa na maumbile na akili inakataa, lakini baadhi ya Waislamu wanawaiga. Mwenyezi Mungu asifiwe kwa neema ya akili na imani.

9-Qur’an na Sunnah zinaonyesha kuwa bado kuna kundi katika Ummah huu ambalo linashikamana na haki mpaka kusimama Qiyaamah, [8] Na kwamba Mwenyezi Mungu bado anapanda mbegu katika dini hii anayoitumia ndani yake kwa kumtii. [9] Na wala hawaafikiani kwenye upotevu [10], kwa hivyo Muislamu awe na shauku ya kuwa miongoni mwao.

10-Maswahabah, Mungu awawie radhi, wamekemea kuwaiga na kuwafuata Mayahudi na Wakristo, na imedhihirika dalili ya upotofu na kupotea kwao. Hapana shaka kuwa mwenye kuwaiga ni mjinga zaidi na mpotevu zaidi kuliko wao. Kwa sababu aliwafuata watu wa upotofu na wajinga, baada ya kumdhihirikia haki na uwongofu.

11-Mshairi akasema:

Na mwenye kutaka Uislamu kuwa ni Dini basi atakuwa, na fungu kubwa katika nyumba mbili zitakazobaki na hazitaangamia.

Na mwenye kuitafuta dunia, na kuifanya kuwa ndio makazi yake = basi amepata hasara kubwa na mzani wake utakuwa mwepesi.

12-Tunacho kibla ambacho tunaimarisha utukufu wake na kutahadhari = Na tunatamani katika kukilinda hata kupigwa na  na kutuchoma visu kwa ajili yake.

Marejeo

  1. Tazama: Fayd al-Qadiir cha al-Manawi (5/261), Tuhfat al-Ahwadhi cha Mubarakpuri (6/340)
  2. .Imepokewa na Al-Tirmidhiy (2641)
  3. .Tazama: “Umdat al-Qari Sharh Sahih al-Bukhari” cha Badr al-Din al-Ayni (16/43), “Irshad al-Sari kueleza Sahih al-Bukhari” cha al-Qastalani (5/421)
  4. .Tazama: “Sharh Riyadh as-Salihin” cha Ibn Uthaymiyn (3/494)
  5. .Tazama: "Hayat Al-Hayyat Al-Kubra" cha Al-Dumairi (2/ 107)
  6. .Tazama: “Umdat al-Qari Sharh Sahih al-Bukhari” cha Badr al-Din al-Ayni (16/44), “Irshad al-Sari kueleza Sahih al-Bukhari” cha al-Qastalani (5/422)
  7. .Tazama: “alqawl almufid ealaa kitab altawhidi" (1/464)
  8. .Imepokewa na Muslim (4988): Kwa kutoka kwa Thawban, amesema: Mtume wa Mwenyezi Mungu rehma na amani ziwe ju yake amesema: “ummah wangu utaendelea kushinda  atika ardhi hii bila kuathiriwa na wasaliti mpaka lije jambo la Mwenyezi Mungu nao wakiwa hivyo.
  9. Ahmad (17787) na Al-Bukhari katika “Al-Tarikh Al-Kabeer” (9/61), na Al-Albani ameiweka daraja nzuri katika Sahih Al-Jami’ (7692): Kutoka kwa Abu Inaba Al-Khawlani.   mesema: Nilimsikia Mtume (Swalla Allaahu ‘alayhi wa aalihi wa sallam) akisema: “Mwenyezi Mungu bado anapanda katika dini hii mmea anaoutumia kwa utiifu wao mpaka Siku ya  iyama. 
  10.  Ahmad ameipokea katika “Al-Musnad” (27224) na Al-Tirmidhiy (2167), na Al-Albati ameithibitisha bila kuwepo neno "mwenye kuwa jitenga" kutoka kwa Ibn Umar kwamba  tume wa Mwenyezi Mungu amesesma “Mwenyezi Mungu haukusanyi Ummah wangu au alisema: Ummah wa Muhammad (rehma na Amani ziwe juu yake) juu ya upotevu, na mkono wa  wenyezi Mungu uko pamoja na walioshikamana, na mwenye kujitenga ataingia Motoni.”


Miradi ya Hadithi