عن جابرِ بنِ عبدِ اللهِ رضي الله عنهما أنَّ رسولَ الله خَطَب النَّاسَ في الحجِّ فقال: «إِنَّ دِمَاءَكُمْ وَأَمْوَالَكُمْ حَرَامٌ عَلَيْكُمْ، كَحُرْمَةِ يَوْمِكُمْ هَذَا، فِي شَهْرِكُمْ هَذَا، فِي بَلَدِكُمْ هَذَا، أَلَا كُلُّ شَيْءٍ مِنْ أَمْرِ الْجَاهِلِيَّةِ تَحْتَ قَدَمَيَّ مَوْضُوعٌ، وَدِمَاءُ الْجَاهِلِيَّةِ مَوْضُوعَةٌ، وَإِنَّ أَوَّلَ دَمٍ أَضَعُ مِنْ دِمَائِنَا دَمُ ابْنِ رَبِيعَةَ بْنِ الْحَارِثِ، كَانَ مُسْتَرْضِعًا فِي بَنِي سَعْدٍ فَقَتَلَتْهُ هُذَيْلٌ، وَرِبَا الْجَاهِلِيَّةِ مَوْضُوعٌ، وَأَوَّلُ رِبًا أَضَعُ رِبَانَا؛ رِبَا عَبَّاسِ بْنِ عَبْدِ الْمُطَّلِبِ، فَإِنَّهُ مَوْضُوعٌ كُلُّهُ، فَاتَّقُوا اللهَ فِي النِّسَاءِ؛ فَإِنَّكُمْ أَخَذْتُمُوهُنَّ بِأَمَانِ اللهِ، وَاسْتَحْلَلْتُمْ فُرُوجَهُنَّ بِكَلِمَةِ اللهِ، وَلَكُمْ عَلَيْهِنَّ أَنْ لَا يُوطِئْنَ فُرُشَكُمْ أَحَدًا تَكْرَهُونَهُ، فَإِنْ فَعَلْنَ ذَلِكَ فَاضْرِبُوهُنَّ ضَرْبًا غَيْرَ مُبَرِّحٍ، وَلَهُنَّ عَلَيْكُمْ رِزْقُهُنَّ وَكِسْوَتُهُنَّ بِالْمَعْرُوفِ، وَقَدْ تَرَكْتُ فِيكُمْ مَا لَنْ تَضِلُّوا بَعْدَهُ إِنِ اعْتَصَمْتُمْ بِهِ؛ كِتَابُ اللهِ، وَأَنْتُمْ تُسْأَلُونَ عَنِّي، فَمَا أَنْتُمْ قَائِلُونَ؟» قَالُوا: نَشْهَدُ أَنَّكَ قَدْ بَلَّغْتَ وَأَدَّيْتَ وَنَصَحْتَ، فَقَالَ بِإِصْبَعِهِ السَّبَّابَةِ، يَرْفَعُهَا إِلَى السَّمَاءِ وَيَنْكُتُهَا إِلَى النَّاسِ: «اللهُمَّ اشْهَدْ، اللهُمَّ اشْهَدْ» ثَلَاثَ مَرَّاتٍ.

Kutoka kwa Jabir bin Abdullah, Mwenyezi Mungu awe radhi nao wote wawili, kwamba Mtume wa Mwenyezi Mungu rehma na amani zumshukie aliwahutubia watu wakati wa Hija, na akasema: 1. Damu zenu na mali zenu ni tukufu kwenu, kama utukufu wa siku yenu hii, katika mwezi wenu huu, katika mji wenu huu, 2. Fahamuni ya kwamba, kila kitu kilichokuwepo zama za kabla ya Uislamu chini ya miguu yangu kimefutwa? 3. Damu ya visasi vya Jahiliyyah zimefutwa, na damu ya kwanza kuifutilia mbali ni katika damu yetu ilikuwa ni damu ya Ibn Rabi`ah Ibn al-Harith. Alikuwa amelala kitandani huko kwa Bani Sa'd, na Hazal akamuua. 4. Riba ya Jaahiliyyah imefutwa, na riba ya kwanza ninayoifuta ni Riba ya Abbas bin Abdul Muttalib, hakika yote imefutwa. 5. Basi mcheni Mwenyezi Mungu kwa wanawake. Mliwachukua kwa amana ya Mwenyezi Mungu, na mkahalalishiwa sehemu zao za siri kwa neno la Mwenyezi Mungu. 6. Ni wajibu kwa wao kwamba mtu yeyote asikanyage tandiko lenu. Wakifanya hivyo basi wapigeni si kwa ukali. Na ni wajibu kwenu chakula chao na kuwavisha kwa wema. 7. Nimewaachieni kitu ambacho nyinyi hamtapotea baada ya hayo, ikiwa mtashikamana nacho; nacho ni Kitabu cha Mwenyezi Mungu, Na ninyi mtaulizwa kuhusu mimi mtasemaje? Maswahaba Wakasema: Tunashuhudia kwamba umewasilisha, umetekeleza, na umetoa ushauri. Naye akasema Kwa kidole chake cha shahada, huku akikiinua mbinguni na kukielekeza kwa watu: "Ee Mwenyezi Mungu shuhudia, Ee Mungu shuhudia" mara tatu


Muhtasari wa Maana

Mtume Amani iwe juu yake anatoa hotuba ya kuwaaga maswahaba zake, akiwakumbusha juu ya umwagaji damu na mali, na anawakataza na mila na desturi potofu za Jahiliyyah, na anabomoa kutoka kwao yale yanayokwenda kinyume na dini, kuanzia familia yake na jamaa zake, kisha anawausia wanawake kuwa wema, na anahimiza kushikamana na kitabu cha Mwenyezi Mungu Mwenye utukufu 

Miradi ya Hadithi